MENÜGİRİŞ YAP
0312 473 2992Reaktif enerji endüktans ve kapasitans olan cihazlarda manyetik alan ve elektrik alan oluşturmaya yarayan enerjidir. Bilindiği gibi bobin sargılı cihazların kalkış anında sargıları arasında bir manyetik alana ihtiyaç duyar bu manyetik alanın oluşması bu cihazlar reaktif enerjiye ihtiyaç duymaktadır.
Reaktif enerji kullanıldıktan sonra şebekeye tekrar geri verilen bir enerji olduğu için bu enerji kullanıldıktan sonra şebeke ve işletme hatlarında dolaşmaya başlar. Reaktif enerji kullanımı bakımından işe yaramayan bir enerji çeşidi değildir. Ancak bu enerjinin şebekeden elde edilmesi iletim ve dağıtım hatlarında güç kayıplarına, gerilim düşümlerine sebep olabilmektedir. Bu nedenle reaktif enerjinin şebekeden çekilmesi tercih edilmez. Bunun yerine alıcılara en yakın olan yerde üretilmesi hem daha ekonomik hem de daha faydalıdır.
Reaktif enerji kompanzasyon panoları ile kolaylıkla elde edilebilen bir enerji çeşididir. Reaktif enerjinin birimi Volt Amper Reaktif (VAR)’tir.
Reaktif enerji tarifesi ilgili yönetmelik kapamasında tanımlanmış bir tarife türüdür. Bu tarife tüketicilerin elektrik faturalarında reaktif bedel olarak geçmektedir. Yönetmeliğin belirttiği yüzdelik dilimlerinin geçilmesi halinde bu bedel yani cezai işlem uygulanır.
Reaktif bedel yüzdelikleri yönetmelik gereği; ‘(3) Kurulu gücü 50 kVA’nın altında olan müşteriler, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür.’ Şeklinde belirtilmiştir.
Kompanzasyon sistemine sahip olan tüketiciler yönetmelikte belirtilen yüzdelik oranlarının üzerine çıkmamak için kompanzasyon sistemlerine düzenli bir şekilde bakım yapmak zorundadır. Kompanzasyon sistemlerinde kullanılan malzemelerin kullanım ömrü, tesisin tükettiği yük miktarı bu cihazların arızalanmasına sebep olabilmektedir.
Cihazların arızalanması ise sistemlerin reaktif cezaya girmesine neden olacaktır. Kompanzasyon sistemlerine düzenli bir şekilde bakım yapan tüketicilerin herhangi bir cezai bedel ile karşılaşması mümkün değildir.
Aktif enerji elektrik şebekesinden çekilen ve fiziksel işe dönüşen enerjidir. Doğru akım geçen devrelerde aktif enerji devreden geçen akım ve gerilimin çarpıdır. Alternatif akım geçen devrelerde ise gerilim ve akım parametreleri zamana göre değişmektedir. Bu nedenle alternatif akımlı devrelerde aktif enerjide zamana göre değişiklik göstermektedir. Aktif enerjinin birimi watt (w)’tır.
Reaktif güç cezası kompanzasyon panosunun yeterli olmadığı veya kompanzasyon panosunun arızalı olduğu durumlarda oluşmaktadır. Reaktif güç ihtiyaç halinde şebeakeden çekilen aktif olmayan enerji türüdür.
Çalışmak için manyetik alana ihtiyaç duyan makineler ve benzeri üniteler reaktif tüketim yaparlar. Kompanzasyon panosunun yeterli tesis edilmediği durumlarda reaktif güç cezası reaktif bedel adı altında faturaya yansır.
Reaktif tüketim cezası faturanızda ek ilave tüketim bedeline sebep olur. Elektrik faturalarında artış olması ve reaktif bedel altında tüketim olması reaktif tüketim cezasıdır.
Reaktif tüketimin resmi olarak belirlenen sınırlar içerisinde kalması ve aktif tüketiminin yüzde yirmisini geçmemesi gerekir. Bu tüketim sınırları aştığında sınırları aşan miktar kadar değil tüketimin tamamı kadarı elektrik faturasına yansır. Buna Reaktif tüketim cezası denir.
Reaktif ceza demek reaktif tüketimin arttığı dönemlerde faturaya yansıyan reaktif bedel anlamına gelir. Bu bedel faturanızda reaktif tüketimin aktif tüketime oranını belirli oranlarda geçtiği zamanlarda tüketimin tamamının (EPDK) Enerji Piyasası Denetleme Kurulu’nunun belirlediği ücret tarifesi üzerinden hesaplanır.
Reaktif güç cezası EPDK (Enerji Piyasası Denetleme Kurulu) ‘nın belirlediği tarife üzerinden hesaplanır. Bu hesap aktif enerjinin reaktif enerji oranına göre belirlenir ve tüketimin tamamı çarpılarak faturaya yansıtılır. EPDK’nın belirlediği tarife üzerine katma değer vergisi, dağıtım bedeli ve diğer vergi kalemleri eklenerek elektrik fatura tutarı toplam olarak fatura altına en son ödenmesi gereken miktar yazılır.
Kompanzasyon cezası şeklinde yazılan bir ceza yoktur. Bu halk arasında ki anlaşılması kolay olan söylemdir. Kompanzasyon cezasının resmi olarak adı reaktif bedel tutarıdır. Bu bedel işletmelerde gerekli olan reaktif enerjinin elektrik şebekesinden tüketilmesi sonucu faturaya yansıyan bedeldir. Bu bedel Enerji Piyasası Denetleme kurulu tarafından her yıl belirlenir.
Reaktif enerji tüketmek hat kayıplarına ve trafo için kayıplara neden olur. Kompanzasyon panosunu ve bu panonun sağlıklı çalışmasını teşvik etmek amacı ile tüketicilere ekonomi amacı ile yansıtılan bedele kompanzasyon cezası denmektedir.
Kompanzasyon panonuzun reaktiften cezaya girmesi için kompanzasyon panosunun arızalı olması ve düzgün çalışmaması durumunda olmaktadır.
Kompanzasyon panosunun içinde bulunan şalt malzemelerden birinin arızalanması veya kompanzasyonun ayarlarının doğru yapılamamış olması arızaya sebep olur. Kompanzasyon panosunun hiç olmaması da reaktif tüketimden sorumlu olan işletmelerde cezaya sebep olmaktadır.
Belirli bir seviyenin üstünde güç çeken işletmelerin reaktif güce ihtiyacı olur. Kompanzasyon panosu işletmelerin ihtiyaç duyduğu bu reaktif güçleri olabilecek en yakın noktadan karşılamak için yapılır. İşletmelerde bulunan endüktif ve kapasitif yüklerin oluşturduğu faz farkı kompanzasyon panosu yardımıyla minimize edilir ve işletme hatlarında daha kaliteli enerji akışını sağlar. Böylelikle işletmelerde ve sanayi kuruluşlarında bulunan hassas cihazların arızalanma oranı da düşürülmüş olacaktır.
Reaktif güç dengelemesi kompanzasyon panosunda bulunan kondansatörlerin yeterli ve önceden ayarlanmış zamanlarda devreye girip çıkması ile dengelenir. Reaktif güç kontrol rölesi sistemin ihtiyacı olan reaktif gücü tespit ederek sırasıyla küçükten büyüğe doğru kondansatörleri devreye alarak sistemin ihtiyacı belirli oranda karşılar.
Böylece şebekeden çekilen reaktif güç kompanzasyon panosunda üretilmiş olur şebekeye olan yükü azalır. Yönetmelikte belirlenen reaktif ceza sınırlarının altında kalındığı sürece reaktif güç dengelenmiş olarak kabul edilir.
Elektrik faturalarında reaktif ceza tutarını anlamak kolay değildir. Her dağıtım şirketi ve toptan parekende satış şirketlerinin fatura biçimleri farklı olduğu için bu alan uzmanlık gerektirir. Genelikle fatura toplam aktif tutarının altında yer alan bölgede Reaktif Bedel veya Reaktif tüketim adı altında yazılan para miktarıdır. Bu tutar konu uzmanlarına sorularak da teyit edilebilir.
Elektrik faturasında reaktif ceza geldiğini anlamanın bir diğer yoluda Reaktif güç kontrol rölelerini takip etmektir. Rölelerin üzerinde alarm ve ceza mesajları ile reaktif cezada olup olmadığımız anlaşılır.
Reaktif ceza işletmelerde kompanzasyon panosunun olmadığı veya düzgün çalışmadığı durumlarda oluşur. Kompanzasyon panosu şalt malzemelerinden birinin arızalı durumda olması veya Reaktif güç kontrol rölesinin görevini yerine getirmediği zamanlarda Reaktif ceza durumu oluşur. Tüketimlerin normal tüketimlerin çok üzerine çıkması veya normal tüketimlerin altında kalınması sebebi ile de oluşabilir.
Elektrik tüketimi konusunda kurulu gücü 9kw geçen işletmeler kompanzasyon panosu kurmak ve işletmekle yükümlüdür. Reaktif enerji ikiye ayrılır. Endüktif Reaktif Tüketim ve Kapasitif Reaktif Tüketimdir. Endüktif reaktif tüketim eksik kompanzasyon sonucu ve arızalı kompanzasyon panosu sonucu oluşmaktadır.
Kapasitif reaktif tüketim ise fazla kompanzasyon yapılması sonucu oluşmaktadır. Her ikisi de Reaktif bedel altında faturanıza yansımaktadır.
Reaktif ceza elektrik gelen yüksek elektrik faturasından anlaşılabileceği gibi elektrik sayacından ve reaktif güç kontrol rölesinden de anlaşılabilir. Elektrik faturaları farklı biçimlerde düzenlendiğinden elektrik faturasını okumanın tam tarifli bir yöntemi yoktur.
Enerji danışmanınızdan veya bir elektrik mühendisinden konu ile ilgili yardım almanız en doğru yöntem olacaktır. Reaktif ceza çoğu kişiler tarafından bilinmemekte olup özel uzmanlık gerekmektedir. Her tekniker ve mühendisin konu ile ilgili bilgisi bulunmayabilir. Elektrik faturalarınızı sürekli kontrol etmenizde fayda olacaktır.
Kompanzasyon panosunun arızalı durumda olması veya ayarları ve yönetimi ile ilgili problem yaşayan işletmelerin karşısına ceza türü endüktif ceza olarak gelebilir. Endüktif ceza birkaç şekilde oluşabilir. Bunlarına en başında kompanzasyon tesisinin yeterli gelmemesi vardır.
Elektrik tüketimi sürekli artan tesislerim mevcut kompanzasyon gücü yeterli gelmeyebilir. Böyle bir durumda mevcut kompanzasyon tesis gücü artırılarak Endüktif cezasının önüne geçilebilir. Kondansatörlerin gücünün azalması veya şalt kademelerinden kaynaklanan arızlardan dolayı ceza gelmesi de olasıdır. Kontaktör ve sigortalarında periyodik kontrollerin tam ve zamanında yapılması gerekmektedir.
Kompanzasyon panosunun arızalı durumda olması veya ayarları ve yönetimi ile ilgili problem yaşayan işletmelerin karşısına ceza türü kapasitif ceza olarak gelebilir. Günümüzde Kapasitif ceza ile daha fazla karşılaşmaktayız.
Aydınlatma sistemlerinin LED teknolojisi ile değiştirilmesi ve elektronik ürünlerin elektrik tüketiminde daha fazla yer alması ile Kapasitif ceza yükleri her geçen artmaktadır. Endüktif cezaların yerini hızla Kapasitif cezalar almaktadır. Bunun çözümü için SVC sürücülü şönt reaktörler kullanılması zorunlu hale gelmiştir.
Şönt reaktörler artan Kapasitif yükleri dengeleyerek güç faktörünü 1’e yaklaştırır. Kapasitif cezanın önüne geçmenin bir diğer yolu da kademelerin sürekli kontrol edilmesidir. Yanlış kademe dizilimi de kapasitf cezaya sebep olmaktadır. Kapasitif ceza önlemede en etkili yol daimi bakım, kontrol ve yönetimdir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan: 5999-3 sayılı Kurul Kararı ve 31/12/2015 tarihli ve 29579 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren karar ile; Kurulu gücü 9kw’dan büyük olan işletmeler Reaktif tüketimden sorumludur.
Kapasitif tüketim miktarı aktif gücün % 15’i geçmesi durumunda toplam tüketilen Kapasitif enerji tüketiminin tamamı belirlenen tarife üzerinden hesaplanarak faturaya yansıtılır. Tüketilen kapasitif enerji tüketilen aktif enerjinin % 15’inden daha az olmalıdır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:5999-3 sayılı Kurul Kararı ve 31/12/2015 tarihli ve 29579 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren karar ile;
Kurulu gücü 9kw’dan büyük olan işletmeler Reaktif tüketimden sorumludur. Endüktif tüketim miktarı aktif gücün % 20’yi geçmesi durumunda toplam tüketilen Endüktif enerji tüketiminin tamamı belirlenen tarife üzerinden hesaplanarak faturaya yansıtılır. Tüketilen Endüktif enerji tüketilen aktif enerjinin % 20’sinden daha az olmalıdır.
Reaktif tüketimden sorumlu olan işletme ve kurumlar tükettikleri aktif enerjinin %20’si kadar Endüktif reaktif enerji, % 15’i kadar Kapasitif enerji tüketme hakları vardır. Bu oranlar aşıldığı taktirde elektrik faturası yükselir. Buda enerji verimliliğinizin düşmesi anlamına gelmektedir.
Elektrik faturalarının çok yüksek gelmesine sebep olan reaktif bedelin önlenmesinin tek yolu kompanzasyon panolarını düzenli bir şekilde bakımdan geçirmektir. Kompanzasyon panosu bakımı yapılmayan kompanzasyon panoları zamanla işlevlerini kaybederek işletmelerin reaktif cezaya girmesine sebep olur.
Kompanzasyon panosunun işlevinin kaybetmesi sonucunda işletmelerin enerji kalitesi de düşer. Enerji kalitesinin düşmesi elektriksel pek çok cihazda hasarlar oluşmasına sebep olur. Kompanzasyon panosunun düzenli takibi işletmeleri büyük cezalardan korurken devreye alacakları yeni yükler ekstra bir enerji maliyetine girmelerinin önüne geçer.
Her ay düzenli olarak Standart raporlamanın yanı sıra Gelişmiş Enerji raporlarınızı da alırsınız.
Yeşil Pano A.Ş.ODTÜ Teknokent Bilişim ve İnovasyon Merkezi
Kurumsal
İletişim
Telefon